scheuren in muren komen we in Hongaarse huizen geregeld tegen. Hoe kunnen we de scheuren beoordelen of ze ernstig zijn of niet. Zijn ze gevaarlijk of niet? Dit artikel gaat over hoe je scheuren kunt beoordelen.

Oorzaak van scheuren in een muur

Cement en baksteen zijn niet of nauwelijks flexibel. Zodra een muur beweegt, trilt of verschuift ontstaan er onmiddellijk scheuren. De scheuren blijven daar ook voor altijd zichtbaar. Scheuren kunnen komen door:

• Kleine verzakking van de grond
• Een drager te zwak is, of is te zwak gemaakt gemaakt. Bijvoorbeeld er is een groot raam geplaatst zonder latei, of een dragende muur is verwijderd
• Er is een zwaarder dak gemonteerd dan de onderliggende constructie aankon. Bijvoorbeeld er was eerst een golfplaten dak en die is vervangen door een pannendak
• Er is niet of niet meer een samenhangende constructie, bijvoorbeeld de afstand tussen de muren (overspanning) is te groot geworden door het verwijderen van een dragende muur of het vergroten van de verdiepingsvloer

lekkende dakgoot vaak veroorzaker van scheuren

In in grote delen van Hongarije, m.u.v. het noorden bij de grens met Slowakije, hebben we te maken met kleigrond of leemgrond. Deze leemlaag is meters diep dus de huizen worden op de leemlaag gebouwd. De huizen in Hongarije worden zelden voorzien van heipalen. De vaste zandgrondlaag is simpelweg te diep. Dus de funderingen staan op klei/leem grond. Het grondwaterpeil is dikwijls een paar meter diep, dus de leemlaag is weinig vochtig en dus hard genoeg om erop te bouwen. Als er plotseling scheuren in de muur ontstaan, terwijl de woning niet is veranderd kan het natuurlijk komen door een aardbeving, maar meestal ontdek ik lekkages aan de dakgoot. Het water komt dan in plasjes terecht bij de fundering en maak het droge leem, via de muur naar beneden nat. Nat leem verschuifd makkelijk en de fundering verzakt.

Leeftijd

Een scheur die 10 jaar geleden is ontstaan en nog steeds niet groter is geworden is een stuk minder bedreigend dan een verse scheur. We kunnen de leeftijd van een scheur vaak beoordelen op basis van aantastingen of weersinvloeden op de twee helften. Hierbij kunt u denken aan groene aanslag in de scheur, of zwarte aanslag van rook. Als we dergelijke aanslag aantreffen zal de scheur zeker gedateerd zijn. Jonge verse scheuren hebben vaak vers gruis en hebben de originele steenkleur. Om de oorzaak te achterhalen is het belangrijk een schatting te maken van de leeftijd van de scheur. Misschien is de oorzaak als weggenomen, of was de oorzaak een eenmalig iets, zoals een aardbeving.

Wanneer is het een constructieve scheur

Het is belangrijk om vast te stellen of de scheurvorming door de gehele muur gaat, dus aan de andere kant van de muur ook zichtbaar is, of dat de scheurvorming alleen door het stucwerk gaat. In het laatste geval gaat het bijna altijd om een krimpscheur van het stucwerk zelf. Dus de stuclaag is aangebracht en heeft zijn vocht uitgedampt en is hierdoor gaan krimpen, met als gevolg een scheur. Niet leuk om te zijn, maar krimpscheuren zijn geen bouwkundige scheuren zoals bedoeld in dit artikel. Dus alleen als de scheur ook aan de andere kant van de muur te zien is, spreken we van scheuren in een muur.

De oriëntatie van de scheur

De orientate van scheuren in muren, zoals verticaal, diagonaal en horizontaal zegt veel over de oorzaak. En dan kunnen we ook nog wat zeggen over de toename van de spleet.

verticaal

Een verticale scheur is vaak het gevolg van krimp of trekspanning. De oorzaak moet worden gezocht in een tweedelig fundament, of indien in de hoek, in een niet aangesloten fundament. We zien deze vorm van scheuren vaak bij een grens van een aanbouw van oud naar nieuw, of in een hoek waar een nieuwe muur is gezet op een eigen fundering. Meestal is de scheur niet echt gevaarlijk, tenzij de scheur uitwijkt vanaf boven of beneden. Dus boven bijvoorbeeld 4 cm breed is en beneden 2 mm. Bovenstaande foto illustreert een fundering die is gaan zetten (enkele mm) in de grond is gezakt, maar de muren wijken niet van elkaar dus de funderingen dragen voldoende.

Diagonaal

Diagonale scheuren komen door onevenredige druk op de muur. Oorzaken hiervan liggen in het verzakken van een punt van de fundering of de muur is niet draagkrachtig genoeg voor wat er bovenop is gebouwd. Dit laatste is natuurlijk behoorlijk ongunstig. Bij een diagonaal scheur moeten we extra alert zijn als :

• de scheur begint bij een hoek van een deur of raam diagonaal naar boven gaat en bovendien de scheurbreedte naar boven toeneemt
• de diagonale breuk hoogte of diepte verschil oplevert in het oppervlak van het metselwerk. Dus de delen zijn ten opzichte van elkaar verschoven. Bijvoorbeeld het onderste deel komt naar buiten
• De scheur heeft voortgang en wordt steeds groter of breder

Bij bovenstaande punten is het raadzaam om een constructeur de situatie te laten bepalen. In het Hongaars spreken we over een Statiker.

Horizontale breuk

Een horizontale breuk kan duiden op een ernstige situatie en zou beslist beoordeeld moeten worden door een constructeur. Het kan hier gaan om een ernstige verzakking van de fundering, maar ook op een verschuiving van de krachten (van het dak) of een aardbeving. Het is onmogelijk in dit artikel aan te geven welke problemen er spelen, maar bij het kopen van een huis zou ik bij een dergelijk type scheur eerst een onderzoek aanbevelen alvorens tot koop over te gaan.